پوشاک سنتی مردم ترکیه

پوشاک علاوه بر وسیله ای برای مقابله با عوامل محیطی و همچنین پوشش بودن، بخشی از فرهنگ هر سرزمین می باشد. پوشاک سنتی مردم ترکیه فرهنگ سنتی آن دیار را بازگو خواهد کرد.

در ابتدای خلقت که وسایل صنعتی و همچنین امکانات رفاهی برای انسان وجود نداشته، پوشاک نیاز ضروری انسان برای زنده ماندن به حساب می آمده است. معمولا بدن سایر جانوران، پشم، پوست ضخیم و پر دارد. اما برای بدن انسان چنین توانمندی هایی وجود ندارد تا در برابر عوامل محیطی و همچنین شرایط اقلیمی در طبیعت دوام بیاورد و زنده باقی بماند.

در همان ابتدا انسان تصمیم گرفت با استفاده از نیروی تفکر و همچنین اندیشه خود راه چاره ای پیدا کند. بنابراین از همان آغاز خلقت پوشاک به عنوان وسیله ای جهت محافظت بدن درنظر گرفته شد. پوشاک در هر منطقه پیوندی ناگسستنی با باورها و نیز اعتقادات آن مردمان ایجاد کرده است.

در هر منطقه ای با توجه به شرایط جغرافیایی، سیاسی، مذهبی و اعتقادی آن مردم فرهنگ پوشاک آن منطقه بوجود آمده است و در طول تاریخ گسترش پیدا کرده است. از روی مطالعه فرهنگ پوشاک هر ملتی می توان سرگذشت و همچنین تاریخ، باورها، اعتقادات و اندیشه های آیینی و نیز قومی آن مردم را یافت.

فرهنگ پوشاک مردم ترکیه

کشور ترکیه کشوری اوراسیایی به شمار می آید و در دو قاره مهم و همچنین بزرگ جهان قرار دارد. بر همین اساس فرهنگ پوشاک ترکیه تلفیقی از فرهنگ پوشاک آسیایی و نیز فرهنگ پوشاک اروپای غربی می باشد. با بودن در منطقه شرقی ترکیه پوشاک اصیل ترک را مشاهده می کنید و با بودن در منطقه اروپایی آن پوشاک که کاملاً اروپایی و مدرن است، بر تن مردم مشاهده می کنید. جالب است بدانید که تحولات عظیم جهانی بر فرهنگ ملت ترکیه نیز همانند همه جهان تاثیر می گذارد و در زمینه های زیادی شاهد مدرنیته شدن جنبه های فرهنگی در این کشور خواهیم بود.

در بخش آسیایی این کشور علاوه بر پوشاک سنتی و همچنین اصیل ترک، پوشاک مدرن اروپایی را بر تن کودک و جوان و مرد و زن این منطقه می توانید مشاهده کنید. جوانان اغلب پوشاک مدرن و همچنین یکنواخت اروپایی را استفاده می کنند و پوشاک سنتی را بر تن مردان و زنان میانسال و سالمند این کشور می توان مشاهده کرد.

پوشاک در مراسم های مختلف

در مراسم و اعیاد مذهبی و همچنین ملی ترکیه و جشنواره ها و فستیوال های آن پوشاک سنتی رنگارنگ و نیز زیبا بر تن مردم می بینید. هر مراسم و آیینی پوشاک مخصوص آن جشن را دارد. 

پوشاک سنتی مردمان ترکیه

پوشاک که در ابتدا جهت ارضای نیازهای معنوی و نیز مادی انسان از قبیل غریزه شرم و حیا و حفظ بدن در برابر سرما و همچنین گرما ایجاد شده است، امروزه با فرهنگ مردم درهم آمیخته و از نظر فرهنگی و نیز اقتصادی کاربردهای فراوانی دارد.

پوشاک هرکس، طبقه اجتماعی افراد، موقعیت اقتصادی آنها، شغلشان، اعتقادات و باورهای مذهبی و قومی و گرایش های اجتماعی او را نشان خواهد داد و به عاملی مهم و فرهنگی مبدل شده است که هر کس با توجه به هدف و غایت خود از آن استفاده خواهد کرد. در برخی مواقع به منظور سیاسی و گاه برای نشان دادن تفاوت بین افراد و گاه جهت دست یافتن به سود مادی و یا معنوی از پوشاک مختلف استفاده خواهد شد.

تاریخچه پوشاک سنتی مردمان ترکیه

تا قبل از دوره عثمانی ترکان تمایل چندانی جهت تغییر در پوشاک سنتی خود نشان نمی دادند. آنها از پوشاک خود به عنوان عاملی جهت پوشش و محافظت بدن و نمادی در جهت نشان دادن هویت قومی و نیز قبیله ای و سیاسی و مذهبی خود استفاده می­نمودند. و همواره تلاش می شد که هویت ترک بودن خود را با فرهنگ پوششی خود حفظ نمایند و به این وسیله خود را از دیگران متمایز کنند.

نحوه ی پوشش محلی ترکیه در زمان عثمانی

اطلاعات سفرنامه های ترکی نشان دهنده این است که مردم ترکیه رنگ سیاه را به صورت کلی، مناسب نمی دانستند و بیشتر رنگ سبز را مورد استفاده قرار می دادند.

مردان آن ها معمولا پارچه پنبه ای سفیدی را دور یک ساروق بزرگ (عمامه) پیچانده و به عنوان سرپوش از آن استفاده می کردند و بلندی لباس هم از گردن تا پاشنه پا در نظر گرفته می شد.

جهانگردان متفاوتی در قرن های 16 و 18 میلادی لباس مردان ترک را در اغلب نامه های خود توضیح داده اند، که شامل کلاه مخروطی شکل، شلوار گشاد و همچنین نازک از جنس پنبه و سرمه دوزی، صندل هایی از چرم سفید و نیز گلدوزی و کتی به نام انتاری از جنس پارچه شامی دوخته می شده است. زنان ترک هم لباس خز و کلاهی به نام کالپاک را مورد استفاده قرار می دادند.

در دوران حکومت عثمانی زنان خارج از منزل، فراجه (لباسی مشابه مانتو بدون یقه) و چارشاف (همان چادرشب) می پوشیدند و بر روی صورت خود سرپوشی به نام یاشماک یا یاشاماق می کشیدند. فراجه معمولا دارای رنگ های روشن همانند صورتی، آبی و سبز می بوده است. به طور کلی می توان گفت پوشش برای ترکان دوره عثمانی نشانی از طبقه و مقام و نیز تفاوت های دینی و همچنین مذهبی می باشد.

آغاز دگرگونی در پوشاک سنتی مردمان ترکیه

در دوره سلطان محمود دوم (سی امین سلطان عثمانی) و همچنین اوایل انحطاط امپراتوری عظیم عثمانی شرایط در جهت دگرگونی در پوشاک سنتی ترک ایجاد شد. سلطان محمود از پوشاک پادشاهان اروپا تقلید نمود و تلفیقی از پوشاک ترک و همچنین پوشاک فرنگی را در پوشش خود بوجود آورد. سلطان محمود عثمانی در واقع جایگزین عمامه، دفینه بر سر نهاد. اما دگرگونی بزرگ در پوشاک سنتی مردمان ترکیه را آتاتورک با اجباری نمودن پوشیدن لباس های فرنگی، ممنوع کردن پوشیدن انواع عمامه و دفینه و کشف حجاب از زنان در فرهنگ پوشاک این کشور بوجود آورد.

پوشاک در مناطق مختلف ترکیه

پوشاک امروزی مناطق مختلفی از این کشور پهناور متنوع می باشد. افرادی که بخش های شرقی و نیز مجاور کشورهای آسیایی قرار دارند، فرهنگ پوشاک و نیز باورها و اعتقادات اسلامی خود را همراه با دگرگونی هایی حفظ نموده اند و عملکرد محافظه کارانه تری دارند. برای نمونه در مناطق شرقی پوشیدن دامن کوتاه زنانه رایج نمی باشد. برخی لباس های کم حجاب در مراسمات و دورهمی ها رایج می باشد و گسترش پیدا نکرده است.

اما پوشاک در مناطق غربی و نیز مجاور با کشورهای اروپایی به طور کامل از فرهنگ پوشاک اروپایی تقلید کرده است. در برنامه ها و سریال های متنوع که از این کشور پخش می شود، شاهد اغراق و زیاده روی در ترویج پوشش فرهنگ کم حجاب خواهیم بود در صورتیکه با بودن در بین این مردمان دیده می شود که با وجود آزادی در پوشش هنوز هم مردم به پوشاک مرسوم خود به عنوان وسیله جهت محافظت از خود می نگرند.